Bronisław Prugar – Ketling urodził się 2 lipca 1891 roku w Trześniowie, podkarpackiej wsi w dawnym województwie Lwowskim, aktualnie Podkarpackim. Ukończył Gimnazjum i Liceum im. Królowej Zofii w Sanoku, a następnie w okresie 1910-1914 Wydział Prawa i Umiejętności Politycznych na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Działał w organizacjach niepodległościowych i młodzieżowych. Jako student prawa, przyjeżdżał do Babic, gdzie czasowo miedzy egzaminami przebywał u stryja. Włączył się do prac społeczno - patriotycznych w miasteczku, amatorskiego zespołu teatralnego, organizacji legionowej, organizacji rocznic narodowych itp. Założył też z chłopców w wieku szkolnym Drużynę Bartoszową, której organizacja i dyscyplina był podobna, jak w oddziałach Legionów Piłsudskiego. Powołany 10 lipca 1914 do armii austriackiej jako d-ca plutonu, a następnie d-ca kompanii walczył w Karpatachi na Wołyniu. Dwukrotnie ranny. W lipcu 1916 roku dostał się do rosyjskiej niewoli. Uciekł z obozu w Zadońsku w grudniu 1917, dotarł do Moskwy i wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej (P.O.W).W czerwcu skierowany został do Murmańska. Był jednym z organizatorów polskiego oddziału w ramach alianckich sił zbrojnych chroniących dostawy sprzętu dla rosyjskich wojsk walczących z bolszewikami. 2 lipca wraz gen. Józefem Hallerem odpłynął do Francji. Awansowany do stopnia kapitana jako dowódca III batalionu 2 pułku Strzelców Pieszych walczył na froncie w Wogezach. Został odznaczony Croix de Guerre. Po powrocie do Polski, jako d-ca batalionu w 2 PSP walczyła Wołyniu. 06.08.1920 r. objął stanowisko szefa wydziału operacyjnego IV Armii, która pod bezpośrednim dowództwem Józefa Piłsudskiego uderzyła z nad Wieprza i zadecydowała o zwycięstwie w Bitwie Warszawskiej . Siedemnastego sierpnia 1921 roku mjr Prugar-Ketling po ukończeniu Wyższej Szkoły Wojennej uzyskał tytuł oficera dyplomowanego. Zaliczono go do grupy A, najzdolniejszych, którym nadano tytuł p.d.S.G. „pełne kwalifikacje na stanowiskach Sztabu Generalnego” Na własną prośbę został skierowany na stanowisko Szefa Sztabu do 2 Dywizji Górskiej w Przemyślu. Po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego został przeniesiony do Warszawy na stanowisko Szefa Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych. Pełnił tę funkcję od 15 października 1935 roku do 15 listopada 1938 roku. Jego działalność na stanowisku szefa Departamentu Piechoty została oceniona bardzo wysoko. W czasie kampanii wrześniowej dowodził 11. Karpacką Dywizją Piechoty, wyróżnił się odwagą i sprawnym dowodzeniem. Zdobył duże uznanie, szacunek i sympatię dowódcy Frontu Południowego gen. Kazimierza Sosnkowskiego. Na jego wniosek awansowany został z dniem 15 września 1939 do stopnia generała brygady. Bohaterstwo żołnierzy 11. Karpackie Dywizji Piechoty i ich dyscyplina pozwoliła na odnoszenie lokalnych sukcesów np. rozbicia elitarnej jednostki niemieckiej „SS Germania“. Czyny ich były inspiracją dla pisarzy i poetów, którzy poświęcili im swoje książki i wiersze. W okresie walk we Francji wykazał wielkie doświadczenie taktyczne i organizacyjne. Cieszył się dużym autorytetem, uznaniem i zaufaniem francuskich dowódców a szczególnie dowódcy 45 korpusu gen. Macusa Dailla, czego dowodem było czasowe podporządkowanie polskiemu generałowi jednostki dowodzonej przez francuskiego generała. Za działania we Francji został odznaczony złotym Krzyżem Virtuti Militari i komandorią Legii Honorowej. Dwudziestego czerwca 1940 roku po wystrzelaniu amunicji, niepokonana z bronią i sprzętem przekroczyła granice Szwajcarii, wzbudzając wśród obserwujących ją dziennikarzy sympatię, uznanie i podziw. W czasie internowania od 1940 do 1945 roku generał wynegocjował u władz szwajcarski, że w zamian za pracę przy budowie dróg i w gospodarstwach żołnierze będą mogli się uczyć. W ten sposób uzyskano: 2 habilitacje, 123 dyplomy doktora nauk, 455 dyplomów magistra i inżyniera, 185 świadectw ukończenia liceum, 203 dyplomy podchorążych (szkolenie wojskowe), 842 dyplomy ukończenia kursów zawodowych 193 dyplomy ukończenia kursów rzemieślniczych, 1000 świadectw ukończenia szkoły podstawowej. Generał B. Prugar – Ketling powrócił, wraz ze swoimi żołnierzami, do kraju pełen dobrej woli i chęci by włączyć się w odbudowę kraju. Świadomy grożącego niebezpieczeństwa, wybrał życie wśród rodaków, zmuszonych do życia w niechcianym, okrutnym ustroju, narzuconym przez zwycięzców. Dobijała go atmosfera podejrzeń i donosów. Zdawał sobie sprawę, że jest inwigilowany i osaczany. Zmuszany do składania zeznań i wyjaśnień, tracił pogodę ducha i entuzjazm, z jakim wrócił do kraju. Gorycz i stresy potęgowały trawiącą go nieuleczalną chorobę, jaką był rak. Zmarł rankiem 18 lutego 1948 roku w Warszawie. Żył 57 lat. Pochowany został na Wojskowym Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

 Zygmunt Prugar - Ketling syn generała Bronisława Prugara – Ketlinga był gościem w Babicach w dniach 9 – 10 V 2008r. Towarzyszyła mu w tej wyprawie córka Elżbieta. Powodem jego wizyty było nadanie sali nr 8 w miejscowej szkole imienia jego ojca. Okazja to podwójna, gdyż rodzina Prugarów w okresie przedwojennym była częstym gościem u miejscowego proboszcza Wojciecha Prugara, który był wujem Bronisława, a po śmierci ojca również jego wychowawcą i duchowym przewodnikiem. Druga okazja łączy się z dniem 13 IX 1939 r. Wtedy to 11 Karpacka Dywizja Piechoty dowodzona przez Bronisława Prugara Ketlinga stoczyła całodzienny bój z Niemcami na wzgórzach krzywieckiech. 

 Z inicjatywy dyrektora szkoły w Babicach P.Haszczyna, zorganizowane zostały dwudniowe uroczystości, które były przypomnieniem postaci generała Prugara - Ketlinga, który jako jedyny z wielkich dowódców polskiego września, a później uczestnik walk na zachodzie internowany w Szwajcarii, wrócił wraz ze swoimi żołnierzami do Polski po 1945 r. 

 9 V w Gminnym Centrum Kultury w Babicach pan Zygmunt opowiadał o swoim ojcu. Spotkaniu towarzyszył chór Gloria pod dyrekcją p. Alicji Król, który ubogacił opowieść syna. 

 W dniu następnym odbyły się uroczystości w Gimnazjum w Krzywczy, gdzie zgromadziło się ok. 400 uczniów, dyrektorów i nauczycieli ze szkół podstawowych z Bachowa, Babic, Krzywczy, Reczpola i Ruszelczyc oraz z miejscowego gimnazjum. Również władze gminne reprezentowane były przez przewodniczącego Rady Gminy F. Stadnika, zastępcę przewodniczącego Rady Gminy J. Bukowskiego oraz sekretarza gminy K. Trojana. W nastrój powagi wprowadziła wszystkich część artystyczna wykona przez uczniów gimnazjum i chór Pelikano prowadzony przez p. A. Król przy Szkole Podstawowej w Babicach.

 

  

 

Wystąpienie pana Zygmunta, bardzo osobiste, wywarło na wszystkich ogromne wrażenie, a pieśni patriotyczne śpiewane przez chór Gloria pod kierunkiem p. A. Król jeszcze bardziej wzmogły te doznania. Idealna cisza na sali była sygnałem, że słowa padły na podatny grunt. Po spotkaniu uczniowie wszystkich szkół przeszli na krzywiecki cmentarz. Pochód poprzedzały sztandary szkolne z Babic i Bachowa. Modlitwa prowadzona przez ks. Andrzeja Barana, oraz złożenie wiązanek kwiatów i zapalenie zniczów zakończyły to patriotyczne spotkanie. 

 Zwieńczeniem wszystkich uroczystości było spotkanie po południu w Szkole Podstawowej im J. Słowackiego w Babicach. Uczniowie i nauczyciele przez dwa miesiące przygotowywali się na tę uroczystość. Zorganizowano konkursy o tematyce patrona sali, okolicznościowe wystawy. Niepowtarzalny nastrój uroczystości wzmocnił udział członków Przemyskiego Towarzystwa Rekonstrukcji Wydarzeń Historycznych w mundurach 11 Karpackiej Dywizji Piechoty. Uczniowie przedstawili panu Zygmuntowi plon swojej pracy. Zwycięzcy konkursu recytatorskiego zaprezentowali wiersze z polskiego września, na oczach zebranych gości i władz gminy rozstrzygnięty został konkurs wiedzy o patronie, zebrani obejrzeli prezentacje multimedialne z konkursu informatycznego o generale. Całość uświetnił swoim występem chór Pelikano. Wszyscy zwycięzcy otrzymali z rąk p. Zygmunta pamiątkowe dyplomy i nagrody rzeczowe, a pani Alicja Król podziękowanie za swoją 30 letnią pracę z chórem szkolnym oraz specjalne podziękowanie od Kuratora Oświaty. Jednak najważniejszą częścią było odsłonięcie tablicy pamiątkowej nad salą nr 8, później koncert fortepianowy w wykonaniu uczennic szkoły G. Zaleskiej i G. Jurkiewicz. Całość dopełniały wystawy: prac plastycznych, Ścieżki historycznej Babic, 95 lecie budowy szkoły, 10 –lecie otrzymania sztandaru, Klasa Starej daty.

 

Pan Zygmunt był bardzo wzruszony i wdzięczny za organizację wszystkich uroczystości zarówno w Babicach jak w Krzywczy. Uczniowie zaś otrzymali patrona – wzór do naśladowania na miarę naszych czasów, który dochował wierności ojczyźnie do końca.

 Piotr Haszczyn  

 

 

 

 

 Poniżej prezentujemy wiersz napisany przez p. ALICJĘ CHRUŚCICKĄ - absolwentkę naszej szkoły.

 

 

 

Droga Generała Prugara Ketlinga

Z maleńkiej wsi podkarpackiej
Wyruszył Bronek do boju
To nic, że boso i głodno
To nic, że w ubogim stroju

Magiczną targał tabliczkę
Lepioną z woskowej masy
A rysik metalowy twardo
Prowadził go z klasy do klasy

Osiągał stopień za stopniem
Nie dał się giąć ani łamać
Nie zmiotła go z gruntu Rosja
Nie zmiotła go z ziemi Germania

Szedł naprzód prosto przed siebie
Osiągając coraz wyższe cele
Na co dzień pamiętał o Bogu
I służył mu nie tylko w kościele

I przyszedł dzień, gdy na ostatni
Stopień postawił pewnie stopę
Bogu oddając hojnie wszystko
Odnalazł się po drugiej stronie

Tam jego pamięci strzeże
Drapieżny i czujny orzeł
Powązki miejsce szczególne
Lecz zechciej mu niebo dać Boże